In Balinees kunyit en in Indonesisch kunyit of kunir. Ook koenjit, kurkuma, geelwortel, E100, Indiase saffraan, turmeric / curcuma (EN), haldi (India), Kha min (Thailand), Nghệ (Vietnam)

Kunyit ook wel koenjit, kurkuma of geelwortel genoemd is de wortelstok (Ø 1cm) van de tropische plant Curcuma Longa. Kunyit is familie van de gember en wordt ongeveer een meter hoog. De plant heeft grote bladeren en maakt ondergronds een wortelstok. De aftakkingen van deze wortelstok worden geoogst, gestoomd, geschild en vervolgens vermalen. Het poeder dat zo verkregen wordt is zeer gewild. Het merendeel van de kunyit-oogst komt uit India en wordt ook weer in India afgezet. Wereldwijd wordt kunyit niet alleen gebruikt als specerij, maar ook voor het kleuren van stoffen voor kleding, printerinkt of als kleurstof voor voedsel zoals mosterd, piccalilly en kaas. Wanneer kunyit als toevoeging is gebruikt wordt de code E100 vermeld op de verpakking. Kunyit is een lid van de gember-familie en wordt veel gebruikt in Indiase curry’s, Indonesische rendangs en in andere gerechten uit Zuid-Azië. Kunyit heeft een milde smaak die aan gember en mosterd doet denken.

De smaak is een beetje bitter, gember, mosterd- en aarde-achtig, vooral in poedervorm. Gebruik kunyit naar wens. De smaak is mild en zal niet snel overheersen. Kunyit wordt niet alleen gebruikt voor de smaak maar vooral ook voor de gele kleur. De wortel is feloranje maar het kleurt gerechten geel. Bijvoorbeeld in kerriemengsels, piccalilli en zelfs margarine. Het wordt ook wel gebruikt om het veel duurdere saffraan te vervangen, vandaar de naam “Indiase saffraan”. Naast de toepassing als kleur- en smaakstof wordt ook onderzocht of kunyit een geneeskundige werking heeft. Zo zou het een positieve werking kunnen hebben bij het voorkomen van Alzheimer en artritis. De werkzame stof in kunyit is curcumine. Door de antiseptische werking wordt kunyit in India traditioneel gebruikt bij het verzorgen van wonden.

De wortel in schijfjes meestoven in curries, mee fijnmalen in boemboe en currypasta of fijnraspen op een microplane rasp. Voor het kleuren van bijvoorbeeld nasi kuning wordt koenjit eerst geraspt en daarna uitgeknepen. De geeloranje kleur is onmisbaar in veel Indiase gerechten en wordt bijvoorbeeld ook gebruikt om rijst tegelijkertijd te kruiden en een prachtige, diepgele kleur te geven.

Kunyit geeft niet alleen kleur af aan gerechten, maar ook aan gereedschap en vingers en is vaak moeilijk of niet te verwijderen en omdat het zo ontzettend vlekt (plastic handschoentje zijn geen overbodige luxen) is koenjit-poeder toch wel erg makkelijk. Meestal is een half theelepeltje poeder al genoeg in een recept.

Verse koenjit kun je wel een tijdje bewaren in de koelkast. Invriezen kan ook.